Kampanjës tonë i është bashkuar Drejtoresha Ekzekutive e Assist Kosovo, Visare Berisha.

Jemi të nderuar që përmes një përmbledhje për rëndësinë e parandalimit të dhunës që shpie në ekstremizem, kampanjës tonë i është bashkuar Drejtoresha Ekzekutive e Assist Kosovo, Visare Berisha.

Berisha është Psikologe me profesion dhe ka përvojë të gjatë në fushën e zbatimit të ligjit, sigurisë  nacionale dhe të drejtave të njeriut, në institucione vendore dhe ndërkombëtare.

 

 

Parandalimi është më i mirë se shërimi!

(Proverbë e lashtë)

 

Ekstremizmi i dhunshëm është një formë e ekstremizmit që  falë dhe zbaton dhunën me qëllim ideologjik ose të qëllimshëm, siç është dhuna fetare ose politike. Pikëpamjet e dhunshme ekstremiste mund të shfaqen në lidhje me një sërë çështjesh, duke përfshirë politikën, fenë dhe marrëdhëniet gjinore.

 

Për më tepër, politikat dhe përpjekjet kundër terrorizmit dhe parandalimit të ekstremizmit të dhunshëm duhet të jenë të bazuara në të drejtat e njeriut.

Këto ligje dhe politika duhet të trajtojnë shqetësimet e sigurisë, të drejtat e njeriut, integritetin dhe dinjitetin e individëve – grave dhe burrave të të gjitha moshave, të gjitha prejardhjeve dhe aftësive, si dhe të gjitha komuniteteve.

Konsiderojmë  që  të rinjtë tanë , tashmë po bëjnë punë të madhe për të parandaluar dhe trajtuar shkaqet rrënjësore dhe nxitësit e dhunës në radhë të parë, por ne duhet të krijojmë mjedise të përshtatshme dhe hapësira të sigurta për ata që të vazhdojnë të ushtrojnë lirinë.

Gjatë kesaj kampanje por edhe cdo ditë ne po shohim shembuj të përditshëm të forcës, kreativitetit, dhembshurisë dhe qëndrueshmërisë që të rinjët shfaqin në komunitetet e tyre për të parandaluar ekstremizmin e dhunshëm përmes punës së tyre në organizatat e komunitetit, shkollat ​​dhe familjet për të ndërtuar paqen, kohezionin social dhe lidhjet e forta që ndihmojnë në mbajtjen e shoqërive të lidhura.

Nëse duam të përmbushim premtimet tona drejt përpjekjeve më gjithëpërfshirëse dhe të përfshijmë të rejat dhe të rinjtë si partnerë për paqën, ne duhet t’i adresojmë këto sfida specifike.

 

Gratë shpesh shihen vetëm si viktima të dhunës.Por në realitet, gratë luajnë role të shumta.Ato janë në vijën e parë të parandalimit dhe reagimit. Ato  udhëheqin organizatat e shoqërisë civile dhe forcojnë qëndrueshmërinë e komunitetit. Përmes organizatës Assist Kosovo, mundohemi që të promovojmë  dhe njohim  kontributin e tyre në ndërtimin e paqës dhe parandalimin e dhunës, rëndësinë e gjithperfshirjes në preventivën e cdo forme të dhunës duke ruajtur  respektin për të drejtat e njeriut të të gjithëve në zonat e prekura nga dhuna ekstreme.

Qasje të përgjegjshme gjinore për parandalimin e dhunës që shpie në ekstremizëm,  adreson nevojat dhe përvojat e ndryshme të grave dhe burrave. Përpjekje të tilla mund të ndihmojnë shtetet që të realizojnë angazhimet e tyre ndërkombëtare për të drejtat e njeriut dhe të ofrojë shërbime efektive për qytetarët. Reduktimi i pabarazisë gjinore në përgjithësi mbështet komunitetin në  parandalimin e konfliktit dhe të dhunës ekstremizmin.

 

Nuk mjafton vetëm luftimi i  ekstremizmit të  dhunshëm, ne duhet ta parandalojmë atë, dhe kjo kërkon forma  me qasje të lehtë, edukative dhe mbi te gjitha aktivizim të gjithë shoqërisë.Shembull i mire i parandalimit janë kampanjat si kjo që po realizohet nga FOL TASH, për të parandaluar një kërcënim të nxitur nga interpretimet e shtrembëruara të kulturës, urrejtjes dhe injorancës. Askush nuk lind si ekstremist i dhunshëm , ata krijohen dhe zhvillohen. Parandalimi  e procesit të radikalizimit duhet të fillojë me të drejtat e njeriut dhe sundimin e ligjit, me dialogun përtej të gjitha vijave kufitare, duke fuqizuar të gjitha të rejat dhe të rinjtë dhe duke filluar sa më herët, në bankat e shkollave.

 

Mësuesit kanë rol shumë të rëndësishëm në parandalim meqenëse  përfaqësojnë  një gamë të ndryshme grupesh sociale dhe etnike, gjithashtu pamje të ndryshme brenda një shoqërie. Shkollat duhet të krijojnë një atmosferë tolerance dhe harmonie, dhe të angazhohen me komunitetin, institucionet fetare dhe politike dhe të ofrojnë një hapësirë të sigurt për të gjithë, përfshirë minoritetet.

Fëmijët dhe të rinjtë: Arsimi duhet të përfshijë zërat e fëmijëve dhe të rinjve dhe t’u japë atyre fuqi mbi jetën e tyre. Arsimi duhet të mbështesë çdo fëmijë si individ me opinione, nevoja dhe aspirata.

Vende të sigurta: shkollat duhet të jenë vende të sigurta për të diskutuar mendime të ndryshme dhe mjedise të sigurta për të mësuar ide dhe aftësi të reja.

Qasja ; Qasja  në arsim duhet të jetë universale, gjithpërfshirëse.  Statusi socio-ekonomik nuk duhet të jetë pengesë për një arsim cilësor siq nuk duhet të jetë  duhet as gjinia, etnia apo gjuha.

 

Cfarë e shtyen një individ që të shkaktojë dhunë.

“Faktorët Shtytës” janë faktorë që i shtyjnë individët drejt ekstremizmit të dhunshëm, si p.sh.: margjinalizimi, pabarazia, diskriminimi, persekutimi ose perceptimi i tyre; akses i kufizuar në arsim cilësor dhe përkatës; mohimi i të drejtave dhe lirive civile; dhe të tjera mjedisore, historike dhe socio-ekonomike.

 

Nese i referohemi disa studimeve te realizuara dhe publikuara në https://www.frontiersin.org/ për faktoret  psikologjikë, mosfunksionimi i familjes rezultoi të ishte përcaktuesi kryesor për ta parë botën si një vend të keq, të padrejtë dhe të mjerueshëm. Marrëdhënia midis mosfunksionimit të familjes dhe sjelljes  ekstremiste,  duhet kuptuar në kontekstin e natyrës së këtij dimensioni. Gjegjësisht, Stankov (2018)  diskutoi tendencën për të perceptuar botën si të keqe si pasojë e mundshme e trazirave psikologjike gjatë adoleshencës. Prandaj është shumë e qartë pse raportet e keqija  familjare, moskomunikimi dhe raportet e  dëmshme e të vazhdueshme  me prindërit, përveçse ndikojnë negativisht në vetë-konceptin dhe ndjenjat për veten (Wang et al., 2020) dhe marrëdhëniet ndërpersonale (Miller et al., 2000), mund të ndikojnë negativisht në konceptet se si e shohin botën.  Përgjithësojnë botën si një vend të lig dhe të padrejtë – një perceptim që mund të shërbejë më tej si një racionalizim i sjelljeve të dhunshme dhe imorale të dikujt (Saucier et al., 2009).

Teoria e motivimit të përkatësisë

është besimi se njerëzit dëshirojnë t’i përkasin një grupi ose organizate. Në një mjedis pune, motivimi i përkatësisë mund të inkurajojë bashkëpunëtorët të komunikojnë qartë dhe të zhvillojnë marrëdhënie të ngushta me njëri-tjetrin, duke çuar në një ndjenjë të komunitetit.

Sipas studimeve,  vetmia dhe orientimi i dominimit social u shfaqën si parashikuesit më të spikatur të tendencave të dhunës. Gjegjësisht, rezultatet treguan se individët që ndihen të izoluar dhe të larguar nga shoqëria janë ata që shfaqin predispozicion më të madh për justifikimin dhe përdorimin e dhunës.

Marrëdhënia midis vetmisë dhe tendencave të dhunshme mund të jetë veçanërisht e rëndësishme pasi mund të pasqyrojë një nga mekanizmat që grupet radikale përdorin kur rekrutojnë anëtarë të rinj – duke u premtuar atyre ndjenjën e përkatësisë dhe duke u ofruar atyre respekt dhe status (Doosje et al., 2016).

Për ketë arsye përmendëm më larte rëndësinë e arsimit cilësor, gjithpërfshirës!

Prandaj, vetmia mund të kuptohet si një faktor i rëndësishëm që nxit kërkimin e përkatësisë, qëllimit dhe kuptimit, i cili mund të shfrytëzohet nga grupe të caktuara që i shtyjnë individët  drejt botëkuptimeve radikale dhe i përdorin ato për të arritur qëllimet e tyre me mjete të dhunshme (Kruglanski et al. ., 2014).

Studimet që tregojnë se më shumë lidhje sociale dhe identifikimi me bashkëmoshatarët janë mbrojtës ndaj radikalizimit dhe akteve të dhunshme (Williams et al., 2015; Knight et al., 2017; Lösel et al., 2018) ofrojnë dëshmi shtesë që mbështesin këtë perspektivë.

Orientimi i dominimit shoqëror ishte i vetmi parashikues domethënës i prirjeve të dhunshme, ndërsa shërbente si një variabël shtypëse në parashikimin e fuqisë hyjnore. Vlera e tij parashikuese për qëndrimet dhe besimet antisociale është në përputhje me gjetjet e mëparshme që tregojnë se orjentimi i dominimit shoqëror  lidhet me më pak shqetësim për të tjerët, nacionalizmin, seksizmin, racizmin  etj.  Dhuna (Henry et al., 2005), përdorimi i tepruar i forcës (Gerber dhe Jackson, 2017) dhe sjellja ngacmuese (Goodboy et al., 2016).

Këtu orientimi i dominimit social, nga njëra anë, i shoqëruar me vetminë, parashikonte tendenca të dhunshme, dhe nga ana tjetër, i shoqëruar me mosfunksionim familjar parashikonte besime të  ulta botërore. Ne besojmë se, në këtë kontekst, marrëdhënia midis dhe qëndrimeve të dhunshme, nga njëra anë, dhe me besimet e ndyra botërore nga ana tjetër, duhet të kuptohet si një projeksion i impulseve agresive që rrjedhin nga pakënaqësia dhe zhgënjimi kronik i lidhur me rrethanat sociale të pafavorizuara. . Gjegjësisht, siç treguan rezultatet, individët që vijnë nga prejardhje sociale të pafavorizuara janë më të prirur të ndihen të izoluar/të vetmuar dhe janë më të predispozuar për të zhvilluar pakënaqësi dhe ndjenja të padrejtësisë, si dhe për të mbajtur një mëri që justifikon zemërimin ndaj grupeve të caktuara. Për të përballuar dhe kontrolluar këto ndjenja negative, ata duket se përdorin zgjidhjen më të thjeshtë dhe më të shpejtë në këtë botë të ndyrë, siç e shohin ata, duke zhvendosur thjesht rolet, dmth të avantazhuar. Prandaj, duket se thelbi i përbashkët i orientimit të dominimit shoqëror dhe dhunës mund të gjendet në ambicien agresive për pushtet dhe interesin vetjak.

 

“Ajo cfarë unë kam mësuar  mbi të gjitha,  është se askush nuk lind i keq, diçka duhet t’i vendosë ata në trajektoren e keqbërjes. Nëse jemi të zgjuar në qasjen tonë, mund të ndikojmë që edhe që të heqin dorë nga veprimet e dhunshme”  Visare Berisha