Foltash Informohu drejt
Ambient = mjedis.
Akumuloj = grumbulloj.
Biografi = jetëshkrim.
Detaj = hollësi.
Dimension = përmasë.
Erozion = gërryerje.
Kredibilitet = besueshmëri.
Beneficion = përfitim.
Definicion = përkufizim.
Sensibilizim = ndërgjegjësim.
Impozant,-e = madhështor,-e etj.
Puna për pastrimin e gjuhës sonë nga fjalët e huaja dhe për pasurimin e saj me fjalë të gurrës popullore ka filluar që në kohën e Rilindjes Kombëtare, kurse përpjekje të ndërgjegjshme duken që nga Buzuku e këtej.
Kujdesi i tillë duhet të vazhdojë gjithnjë, sepse gjuha shqipe mund t’i zëvendësojë fjalët e huaja të panevojshme, pos fjalëve ndërkombëtare, që kanë zënë rrënjë në gjuhën tonë.
Një numër fjalësh të huaja janë ngulitur, sepse nuk kanë përgjegjëset shqipe.
Mirëpo në gjuhën tonë gjenden edhe disa fjalë të huaja që mund të zëvendësoheshin me fjalë gjegjëse të gurrës popullore shqipe. Në këtë mënyrë do ta pastronim gjuhën tonë e do ta pasuronim me fjalë shqipe të burimit kombëtar.
Dihet se procesi i pastrimit dhe i përpunimit të gjuhës nuk përfundon asnjëherë krejtësisht, sepse gjuha si organizëm i gjallë zhvillohet vazhdimisht.
Krahas zhvillimit të jetës, të shoqërisë e të teknikës edhe leksiku merr e jep fjalë të reja, nxjerr prej përdorimit fjalë të vjetra dhe huazime. Si rezultat i këtij zhvillimi, fjalët përhapen prej një gjuhe në gjuhën tjetër.
Duhet pasur kujdes që në gjuhën shqipe të rrënjosen më shumë ato fjalë që janë në natyrën e gjuhës sonë. Nga ana tjetër duhet të ruhemi që të mos i zëvendësojmë fjalët e huaja me ato shqipe që ngushtojnë kuptimin.
Kriteret e zëvendësimit të fjalëve të huaja me ato të shqipes duhen të jenë në pajtim me normën e gjuhës sonë dhe me ligjet e përgjithshme fonetike e morfologjike. Të merren parasysh fjalët më të përhapura, që i bashkohen një klase fjalësh sipas kriterit leksiko-semantik e fjalëformues.
Mjetet e informacionit masiv kanë më së shumti punë me pastrimin e fjalëve të huaja.
Në vend të fjalës turke: adash, mund të përdorim: emnak.
Në vend të fjalës frënge: avantazh, mund të përdorim: epërsi, përparësi.
Në vend të fjalës greke: farmaci, mund të përdorim: barnatore.
Në vend të fjalës angleze: finish, mund të përdorim: përfundim, mbarim.
Duke vazhduar më tej:
Ambient = mjedis.
Akumuloj = grumbulloj.
Biografi = jetëshkrim.
Detaj = hollësi.
Dimension = përmasë.
Erozion = gërryerje.
Kredibilitet = besueshmëri.
Beneficion = përfitim.
Definicion = përkufizim.
Sensibilizim = ndërgjegjësim.
Impozant,-e = madhështor,-e etj.
~Prof. Eroll Sejdiu
