NDIHEM APO NDJEHEM?

Ndiej apo ndjej? Si ndihesh apo si ndjehesh?

Të dyja janë fjalë shqipe. Bëhen joshqipe kur i hyjnë në hise njëra-tjetrës. Kanë prejardhje dhe kuptime të ndryshme.

I.

“Ndiej, me ndie”, e burimit indoeuropian të shqipes, ka dy kuptime kryesore:

– Dëgjoj. Nuk ndiej, kam dyll në veshë. E ndiem kur këndoi.

– Kam një ndjenjë. Ndiej të ftohtë. Ndiej keqardhje.

Kështu edhe trajtat pësore e vetvetore “Ndihem, me u ndie”:

– Kam një ndjenjë. Ndihet i kënaqur.

– Dëgjohem. Afroju pak, se nuk ndihesh. Nuk ndihet zhurmë.

Prej këtu emrat “ndjenjë“, “ndjesi“.

Prej këtu edhe mbiemri “i ndier” (gegnisht “i ndiem”). Sipas Fjalorit të Akademisë së Shkencave “i ndier” ka kuptimin: ”i dëgjuar, i përmendur, i njohur. Burrë i ndier”.

II.

“Ndjej, me ndje”, prej latinishtes indulgere:

– I fal një faj a gabim dikujt. Më ndjeni për shqetësimin. Më ndjeftë Zoti – më faltë Zoti.

Kështu edhe trajtat pësore e vetvetore: “ndjehem, me u ndje”: ndahem me dikë, duke e falur; më falen gabimet.

Prej këtu emri “ndjesë” = falje. Kërkoj ndjesë. Ndjesë pastë.

Prej këtu edhe mbiemri “i ndjerë” = jetëndërruar. Gjyshi i ndjerë. Edhe si emër: I ndjeri u përcoll.

Media, botimet dhe politikanët e bëjnë çorbë.

Shkruhet “…ndjehet i zhgënjyer”, “ndjehesha si në shtëpi” në vend të “ndihet i zhgënjyer”, “ndihesha si në shtëpi”.

Pyetja e parë në intervista, e gabuar: “Si ndjeheni, si u ndjetë kur”. Duhet “si ndiheni, si u ndiet kur”.

~Mehmet Elezi